Europol op de Scheveningseweg 64

Vanaf 1 januari 2024 huurt het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) het leegstaande kantoorpand Scheveningseweg 64. De komende 10 jaar komt hier een bijkantoor van Europol. Europol breidt uit en het hoofdkantoor op de Eisenhowerlaan met ruim 900 medewerkers is te klein. Voor Europol wijzigt er niets aan de gevels van het pand, maar het terrein met zijn groene tuin krijgt een facelift waarvoor rondom groen en bomen moeten wijken. Dit is voor de aanleg van een 7 meter brede veiligheidszone met een greppel, een hekwerk van 3 meter hoog en camera’s. Aan de voorkant wordt de oprit verbreed en komt een ‘entreepaviljoen’. BAS is op uitnodiging van het RVB een van de partijen die mee mag denken over het ontwerp.

Ontwerp, inspraak en verbouwing gaat in twee fasen. De eerste fase gaat over de herinrichting van het terrein aan de vanaf de weg minder zichtbare achterzijde en zijgevels. De tweede fase zal gaan over de uitwerking van de entree aan de voorzijde. De Scheveningseweg was in 1665 de eerste bestraatte weg in Nederland en het wegprofiel met de lange bomenrijen is nog steeds goed herkenbaar. De Scheveningseweg is dan ook beeldbepalend voor het Rijksbeschermde stadsgezicht. Onze inbreng is er vooral op gericht om dit straatbeeld ter plekke van Europol zo veel mogelijk gaaf te houden.

De werkzaamheden van de eerste fase hebben vertraging opgelopen, maar de veiligheidszone is nu vrijgemaakt van bomen en groen. Ook de tweede fase is vertraagd door problemen in de vergunningaanvraag en de aanbesteding. Als de tweede fase wordt herstart is BAS weer van de partij.

Post 65 architectuur

De voorbijganger ziet op het eerste gezicht geen opvallende architectuur, maar dit kantoorpand uit 1986 is wel degelijk bij de gemeente in beeld als bijzonder en wordt misschien zelfs monument. In de periode van 1965 tot 2000 is in Nederland en ook in Den Haag in hoog tempo uitgebreid en gebouwd. Deze gebouwen zijn nu toe aan vernieuwing of vervanging en lopen gevaar van verwaarlozing en sloop. Om er op tijd bij te zijn heeft de gemeente in 2019 een inventarisatie laten maken van de 100 meest typische gebouwen uit deze periode, en Scheveningseweg 64 is een van deze honderd. Sindsdien is deze lijst nog aangevuld. Desalniettemin zijn er al iconische gebouwen gesloopt. Het is de bedoeling van de gemeente op korte termijn een beslissing te nemen en een definitieve lijst van te beschermen gebouwen vast te stellen.

Wat maakt dit gebouw zo bijzonder? De bijzondere vorm van twee blokken die aan de achterzijde over elkaar vouwen, het opvallende trapsgewijze glazen geveldeel aan de voorkant, de hoge entree binnen die overloopt in het royale voorplein en de combinatie van materialen. De witte noordgevel heeft een golvende vorm over de hele hoogte. De architect is Luyt-De Iongh-Abels-Grasveld, tegenwoordig LIAG. Dit is een ruim 100 jaar bestaand architectenbureau dat veel spraakmakende gebouwen heeft neergezet. Maar dit kantoor is eerder van het lijstje onbekend en onbemind.

Villa’s en weeskinderen

Niet te zien maar zeer bijzonder is het cultuur-historische verleden van deze plek. Voor de bouw van dit kantoor stonden op nummer 62, 64 en 66 de villa’s Favorite, Cora en Gusto, met rijke architectuur uit het fin-de-siècle. Zij waren op het moment van de sloop niet meer in gebruik als woning maar als kantoor en kindertehuis. Villa Gusto was paviljoen Zonnebloem van het Haags Hervormd Kindertehuis. Dit was in de jaren ’70 het toneel van veel protest, waarbij de jeugdleiders en bewoners samen acties voerden. Zij eisten sloop en nieuwbouw; die is er gekomen, maar niet op deze plek.

Romeinse soldaten

In de jaren 80 werd bij de sloop van de villa’s en de vernieuwing van het riool op de Scheveningseweg een onverwachte ontdekking gedaan. Onder nummer 66 liggen Romeinse resten, namelijk in de eerste laag inheems-Romeinse bewoning van de Cananefaten uit eerste helft van de 2^e eeuw, en in de tweede laag Romeinse militaire aanwezigheid uit de 3^e eeuw, mogelijk zelfs een fort. Naast aardewerk, bouwmateriaal en botten zijn meerdere bijzondere stukken gevonden, een selectie is te zien in het Museon. Verder op de Scheveningseweg en elders in het Statenkwartier zijn ook nog Romeinse en vroegmiddeleeuwse vindplaatsen.

---