Categorie: Beschermd Stadsgezicht

Geplaatst op

Goed en slecht nieuws over Huize De Kempenaer

Er zijn nieuwe ontwikkelingen rond dit al 16 jaar leegstaande en jammerlijk verkrotte Rijksmonument, in eigendom van Saoedi-Arabië. Gemeenteraadsleden, diverse kranten, buurtbewoners, BAS, de Vrienden van Den Haag en de Vrienden van Monumentaal Erfgoed Den Haag vragen al jaren aan de gemeente om te handhaven. De gemeente heeft dit nooit gedaan, zich beroepend op de diplomatieke status van het pand.

De treurige toestand in november 2023. De tympaan wordt provisorisch gestut en de zijmuur van het bijgebouw is ingestort. © Vrienden Monumentaal Erfgoed Den Haag

Het goede nieuws is dat Buitenlandse Zaken de diplomatieke status van het pand heeft opgeheven en in juni een gesprek heeft gehad met de ambassadeur van Saudi-Arabië. Niets belet de gemeente om te handhaven.

Het slechte nieuws is dat ondertussen niets aan onderhoud of herstel is gebeurd en dat de gemeente het handhavend optreden nog steeds voor zich uit schuift, om Saoedi-Arabië de tijd te geven om zelf onderhoud te laten plegen of het pand te verkopen. BAS, de Vrienden van Monumentaal Erfgoed Den Haag en een vertegenwoordiger van de aanliggende woningen hebben daarom ingesproken in de gemeenteraad van 23-11-2023, om aan te dringen op handhaving voor het te laat is. BAS  heeft bovendien een brief gestuurd aan de wethouder. Wij hebben nog geen reactie op onze brief gehad, maar uit telefonisch contact met de gemeente begrijpen wij dat ons verzoek om zo snel mogelijk te handhaven ondertussen bij de betreffende afdeling op het bureau ligt. Wij blijven er bovenop zitten!

Geplaatst op

Huize de Kempenaer in de verkoop?

Gloort er na 15 jaar van leegstand en verkrotting dan toch nog hoop voor Huize de Kempenaer, het bijzondere rijksmonument op Eisenhowerlaan 132? Lange tijd hebben de Gemeente en het Ministerie van Buitenlandse Zaken het verval laten gebeuren, vanwege het gebrek aan dwangmiddelen om te handhaven maar ook om weg te blijven van openlijk diplomatiek geruzie met eigenaar Saoedi-Arabië. In de loop van de tijd hebben leden van de gemeenteraad, de Haagse pers, stichting BAS en anderen luid en duidelijk gevraagd om actie, en naar verluidt komt er nu beweging in deze zaak. Alexander Weissink van Het Financieele Dagblad (d.d. 17-06-2023) heeft het uitgezocht. De Saoedische ambassadeur is erop aangesproken en de gemeente is bereid te gaan handhaven. Hoe het nu verder gaat? Saoedi-Arabië is bereid het pand verkopen. Gaat uitstel leiden tot afstel, of gaat een nieuwe eigenaar die Huize de Kempenaer terugbrengen in de oude glorie? Wij hopen met ons allen op het laatste.

De lantaarn van Huize De Kempenaer, in betere tijden Ⓒ Maarten Ruijters
Geplaatst op

Wethouder ontvangt rapport van 9 wijken

BAS heeft samen met de wijkorganisaties van het Statenkwartier en van andere Haagse Rijksbeschermde stadsgezichten een rapport opgesteld over de vaak gelijke problemen die wij hebben met de gemeente. Wethouder Martijn Balster van Wonen, Wijken en Welzijn nam dit rapport op 12 oktober in ontvangst.

Op deze bijeenkomst in het Couvéehuis kwamen onze zorgen en ook de mogelijkheden voor verbeteringen op tafel. De problemen spelen met name bij de onzorgvuldige vergunningverlening bij bouwplannen en de inrichting van de wijk, het niet of te laat informeren van de wijk, de betrokken mede-eigenaren en omwonenden, en de gebrekkige handhaving. De gemeente doet haar best, maar weet ook niet altijd wat er speelt in de wijken, en kampt met onvoldoende capaciteit.

Wethouder Martijn Balster ontvangt het rapport uit handen van Abe van der Werff, secretaris van de Stichting BAS. © Paul van Leeuwen

Wij hebben afgesproken dat dit gezamenlijke initiatief wordt voortgezet en dat wij in de (nabije) toekomst een vervolgafspraak zullen krijgen op het stadhuis. Klik hier voor de samenvatting van het rapport. Het rapport en meer achtergrondinformatie vindt u onder Haagse Rijksbeschermde stadsgezichten vinden elkaar.

Geplaatst op

Afscheid van de Muratti glasplaat

Deze antieke glasreclame van Muratti Cigarettes heeft ongeveer een eeuw de gevel van de sigarenzaak op de Frederik Hendriklaan 152 gesierd. Op deze hoek met de Statenlaan heeft vanaf de bouw in 1906 altijd een sigarenzaak gezeten. Oorspronkelijk was het een vestiging van A. Hillen uit Delft, de oudste sigarenfabriek van Nederland uit 1770. Dit jaartal staat dan ook nog prominent boven de winkeldeur in de authentieke belettering. In 1937 ging Hillen failliet, maar ook de opvolgers waren luxe sigarenzaken. Deze zomer vertrok het sfeervolle Cigarros Adelante na ruim 30 jaar en het klassieke houten interieur is afgebroken door de nieuwe huurder. De glasplaat moet plaats maken voor een reclame van de nieuwe zaak, een herenkapsalon.

De verwijderde Muratti glasplaat op de Fred in volle glorie © Marja Langenberg

De Jugendstil reclameglasplaat is een fraai exemplaar van een zogenaamde achterglasschildering, een lastige techniek vanwege de hechting van de verf aan het glas. De glasplaat werd op de achterkant beschilderd met de afbeelding in spiegelbeeld. Het beeld werd van voor naar achter opgebouwd en tenslotte werd de zwarte achtergrond aangebracht. De afbeeldingen geven zeer gedetailleerd geschilderde originele sigarettenblikjes weer. Voor de drie merknamen, die groot op de plaat zijn geschilderd, is veel goud gebruikt, met twee kleuren blauw en rood.

Van dergelijke kleurrijke glasreclames is er nog maar een handjevol bewaard in het stadsbeeld, maar helaas vallen reclames, hoe oud en waardevol ook, niet onder monumentenzorg .

De winkel van sigarenfabriek A.Hillen in 1925 met naam en jaartal boven de winkelruit © Haags Gemeentearchief

Gelukkig is de glasplaat door de eigenaar veilig verwijderd. Wat er verder mee gaat gebeuren is nog ongewis. Het is het mooist als de glasplaat toch nog wordt teruggeplaatst. Anders is het te hopen dat de eigenaar wil meewerken om de plaat in ieder geval voor het publiek te behouden. In dat geval wil het Nationaal Glasmuseum in Leerdam de plaat graag opnemen in zijn collectie. Ook de Haagse erfgoedorganisaties SHIE, Vrienden van Den Haag, Haags Historisch Museum en BAS hopen in dat geval op Leerdam als eindbestemming.

Geplaatst op

Teloorgang Huize de Kempenaer

Rijksmonument in verval

Huize de Kempenaer in verval, anno 2020 © Marja Langenberg

Op Eisenhowerlaan 132 staat een van de meest indrukwekkende woonhuizen van het Statenkwartier. Het is de Huize de Kempenaer, in 1909 gebouwd door de bekende architect Johan Mutters jr voor de excentrieke Jonkvrouwe de Kempenaer. Zij was schatrijk en dat is de villa aan te zien. De villa is groots in de omvang, in de rijkdom van de materialen en de detaillering van buiten en van binnen. Mutters ontwierp ook het bijzondere interieur tot en met de het meubilair. De Villa is Rijksmonument.

Huize de Kempenaer anno 1913 © N.V. Nederl. Aannemingsmij v/h H.F. Boersma/ Haags Gemeentearchief

Eigenaar Saoedi-Arabië

Zo’n 10 jaar geleden werd de Villa gekocht door Saoedi-Arabië, dat hier een nieuwe ambassade wilde vestigen. Daarvoor werd een plan ingediend voor aanbouwen en versieringen in Arabische stijl met een bijpassend interieur. Voor deze aantasting van de monumentale waarden werd -terecht- geen Omgevingsvergunning verleend en sindsdien staat de Villa leeg en verkommert met de dag. Zelfs de hoog noodzakelijke reparaties als het vervangen van kapotte ruiten gebeuren niet. De hoge stenen dakkapel met een halfrond tympaan aan de linkerzijde staat op instorten en is provisorisch gestut. Als er niet snel onderhoud wordt gepleegd rest straks alleen nog sloop. Vragen van diverse partijen aan de gemeente om een aanschrijving uit te doen om te verplichten tot onderhoud hebben geen enkel resultaat gehad. Het is voor de gemeente niet makkelijk om een vreemde mogendheid te dwingen zich aan de Nederlandse wetgeving te houden, maar het is ook niet duidelijk of de gemeente zich langs andere weg wel hard maakt voor het behoud van dit prachtige monument.

Freule Andringa de Kempenaer in de eetkamer, anno 1912 © Haags Gemeentearchief

Actie van BAS en vragen in de Gemeenteraad

BAS heeft recent een brief aan de gemeente gestuurd met vragen naar de huidige situatie. Wij wachten nog op antwoord en laten onze vervolgacties daarvan afhangen. Tot ons plezier heeft ook de Gemeenteraad dit nu opgepakt. Judith Oudshoorn en Jan Pronk van de VVD hebben hierover vragen gesteld in de Raad.

Geplaatst op

Gaatjes vullen!

Wie goed oplet ziet hoe onze wijk nieuwe woningen rijker wordt. Stuk voor stuk, haast onopgemerkt. De architectuur past in het beeld van de straat, het lijkt alsof ze er altijd al hebben gestaan. Wat is hier aan de hand? Den Haag heeft woningnood en de gemeente zet in op verdichten in bestaande bouw, nu ook te zien in de beschermde stadsgezichten Statenkwartier en Duinoord. Eigenaren van garageboxen of andere lage bedrijfspandjes tussen de bouwblokken grijpen hun kans om deze te slopen en te vervangen door nieuwe woningen of appartementen van drie bouwlagen hoog. Op het eerste gezicht is het een verbetering als een verwaarloosd en leegstaand pandje wordt vervangen door goed verzorgde nieuwbouw.

Van Boetzelaerlaan: Goed ingepaste nieuwbouw uit 2018 op de plaats van voormalige garageboxen. © Marja Langenberg

Maar let wel: stedenbouwkundig is het vaak een achteruitgang als de open ruimte tussen de bouwblokken kleiner wordt en het oorspronkelijke profiel van de straat versmalt. Bij de aanleg van het Statenkwartier wilde men het landelijke karakter van de nieuwe wijk in de duinen juist benadrukken door het toelaten van licht en lucht en het bouwen van open in plaats van gesloten bouwblokken. In het bestemmingsplan is voor deze ‘tussenruimten’ de bestaande bestemming en hoogte vastgelegd. Wil men een andere bestemming en de hoogte in dan moet daarvoor een ontheffing worden verleend en de ervaring leert dat de gemeente vaak soepel is in het verlenen van ontheffingen.

Van Beverningkstraat
hoek Willem de Zwijgerlaan

Van Beverningkstraat: Nummer 103 met nieuwbouw uit 2016 op de plaats van een voormalige werkplaats en op nummer 101 Garage Kettenis. © Marja Langenberg

Op dit moment speelt het vervangen van de pandjes van garage Kettenis door nieuwbouwappartementen in de Van Beverningkstraat op de hoek van de Willem de Zwijgerlaan. Laten we alert blijven op deze ontwikkeling. BAS wil in gesprek met de gemeente over de uitgangspunten en randvoorwaarden bij dit gaatjes vullen.